Ortaklar şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle yükümlüdürler. Aynı zamanda şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmelidirler
"Gücü olmayan adalet acizdir, adaleti olmayan güç ise zalim.”
Bir veya daha çok gerçek ya da tüzel kişi tarafından, bir ticaret unvanı altında kurulan şirketlere limited şirket denir. Bu tip şirketlerin esas sermayeleri bellidir ve bu sermaye, esas sermaye paylarının toplamından oluşur. Kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilen limited şirketler, yalnızca sigortacılık ve bankacılık alanlarında faaliyet gösteremezler.
Limited şirketlerde 50’den fazla ortak sayısı olamayacağı gibi, tek ortaklı şirket de kurulabilir. Ortaklar şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle yükümlüdürler. Aynı zamanda şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmelidirler
Limited şirkette, esas sermaye paylarını içeren bir pay defteri tutulur. Ortakların adları ve adresleri gibi bilgilerin yanı sıra, her ortağın sahip olduğu esas sermaye payının sayısı, esas sermaye paylarının devirleri ve geçişleri, itibari değerleri, grupları, esas sermaye payları üzerindeki intifa ve rehin hakları, sahiplerinin adları ve adresleri bu deftere yazılır. Aynı zamanda ortaklar pay defterini inceleyebilir.
Limited şirketlerde sermayenin en az 10.000 TL olması gerekir. Her ortağın esas sermaye paylarının değerlerinin en az 25 TL veya katları olması zorunludur. Nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az 1/4’ünün tescilden önce, kalan kısmının ise şirketin tescilini izleyen 24 ay içinde ödenmesi gerekir. Üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz veya tedbir bulunmayan; nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikri mülkiyet hakları ile sanal ortamlar ve adlar da dâhil, malvarlığı unsurları ayni sermaye olarak konulabilir. Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olmaz.
Limited şirketlerde şirketin yönetimi, temsili şirket sözleşmesi ile düzenlenir. Şirketin sözleşmesi ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. En azından bir ortağın, şirketi yönetme hakkına ve temsil yetkisine sahip olması gerekir.
Limited şirketlerde ticaret unvanlarında yer alacak ibareler; tacirin kimliği, işletmesinin genişliği, önemi ve finansal durumu hakkında, üçüncü kişilerde yanlış bir görüşün oluşmasına sebep olacak nitelikte ve gerçeğe aykırı olamaz. Buna ek olarak, ticaret unvanında yer alan ibareler; kamu düzenine, ulusal çıkarlara ve ahlaka aykırı olamaz, kültürel ve tarihi değerleri zedeleyecek şekilde belirlenemez.
Limited şirketlerde ticaret unvanına “Türk”, “Türkiye”, “Cumhuriyet” ve “Milli” kelimeleri yalın, sade ve eksiz olarak; Bakanlar Kurulu kararıyla konulabilir. Ek olarak ticaret unvanında resmi olarak tanımlanmış yer adları kullanılabilir. Ülke adlarının unvanda kullanılabilmesi için ise o ülkenin yetkili makamlarından izin alınması gerekir.
Ticaret unvanında işletme konularından en az birinin yer alması zorunludur ve işletme konusunu gösteren ibarelerde kısaltma yapılamaz. Kamu kurum ve kuruluşları ile ulusal ve uluslararası diğer kuruluşların adları ya da bunları tanımlayan kısaltılmış adları ticaret unvanlarında ek olarak kullanılamaz.
Ticaret sicilinden silinen bir ticaret unvanı, unvanın silinmesine ilişkin ilanın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlandığı tarihten itibaren beş yıl geçmedikçe başka bir tacir adına yeniden tescil edilemez.
Yabancı uyruklu yatırımcıların Türkiye’de şirket kurmasında bir engel bulunmamaktadır. Bu yabancı yatırımcılar %100 yabancı sermayeleri ile bir Limited Şirket kurabilecekleri gibi Türk ortaklı olarak şirket kurulumu yapabilirler. Bu yatırımcıların ülkemiz ekonomisine kazandırılması için yabancı şirket kurulum mevzuatlarına yenilikler getirilmiş bu düzenlemeler ile Limited Şirket daha cazip hale getirilmiştir. Açılan yabancı ortaklı şirketlere bakıldığında bu şirketlerin %75 Limited Şirket olarak kurulum yapılmıştır.
Tek ve Yabancı Tüzel Kişi Ortaklı Limited Şirket Kuruluş İşlemleri Yukarıda bahsedildiği üzere yabancı bir tüzel kişi tek ortaklı olacak şekilde limited şirket kurabilmektedir. Söz konusu kuruluş işlemleri için birtakım evrakın temini ve aşağıda bilahare detaylandırılacak olan işlemlerin yapılması gerekmektedir. Ancak bu işlemlerin en başında sırası ile aşağıdaki adımların yerine getirilmesi gereklidir:
“Ticaret Unvanının Rezerve Edilmesi” işleminin yapılması önem taşımaktadır. Kuruluş işlemleri “www.mersis.gov.tr” adresinde bulunan sistem üzerinden başlatılmakta ve ilk adım olarak yeni kurulacak limited şirketin ticaret unvanını belirlenmesi gerekmektedir. Zira kuruluş işlemleri için gerekli olan evrakta, yeni şirketin ticaret unvanının kullanılacak olması nedeniyle unvanın kuruluş sürecinin başında ve ticaret şirketlerinin unvanları ile ilgili düzenlemelere göre belirlenmesi gerekmektedir. Merkezi Kayıt Sicil Sistemi’nde (“Mersis”) belirlenen unvan 15 (onbeş) gün süre ile rezerve edilebilmektedir. Kuruluş işlemlerinin 15 günden uzun sürmesi göz önünde bulundurularak her 15 günde bir yeniden rezerve işleminin yapılması ve birden çok defa unvanın rezerve edilmesi mümkündür.
Potansiyel Vergi Numarası alınması: Limited Şirketin kurucusu ve yegâne hissedarı olacak Yabancı Tüzel kişinin daha önce Türkiye’de bir faaliyeti olmaması halinde, bu şirket için (kurulacak şirket için alınacak potansiyel vergi numarasında ayrı olarak) Türkiye’deki yetkili vergi dairesinden potansiyel vergi numarası alınması gerekmektedir. Yetkili vergi dairesi ise şirketin merkezinin bulunduğu yerin vergi dairesi veya aynı bölgede başvuru tarihinde potansiyel vergi numarası başvurularını kabul eden vergi dairesi olacaktır.
Gerekli belgelerin önce yabancı tüzel kişi tarafından Türkçe dili dışında hazırlanmış ve şirket kuruluşu kapsamında gerekli olan evrakın Apostilli olarak düzenlenmesinin, yeminli tercüman tarafından Türkçe’ye tercüme edilmesinin ve akabinde noter tarafından tasdiklenmesinin gerektiğini belirtmek isteriz.
Kuruluş İşlemleri: Evrakların tümü tek ortak olacak olan yabancı menşeli tüzel kişiden temin edildikten sonra, aşağıdaki işlemlerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir;
a) Ana Sözleşmenin Tasdiki : www.mersis.gov.tr‘den kuruluş işlemlerinin başlatılmasını takiben noterden şirket ana sözleşmesinin tasdik ettirilmesi gerekmektedir. Bu işlemi şirketin vekili yapabilecek olup şirket ana sözleşmesi 3 nüsha olarak tasdik edilmelidir. Bahsedilen 3 nüshanın 1 adedi mutlaka ıslak imzalı olmalıdır.
b) İmza Beyannamesi : Tasdik işlemini takiben şirket müdürünün imza beyannamesi vermesi gerekmektedir. Bu noktada şirket müdürün nasıl belirleneceği ve kim olacağı noktasında önemli hususlar bulunmaktadır. Öncelikle şirket müdürünün şirket ana sözleşmesinde belirlenmiş olması zaruridir. Şirketin müdürü doğrudan kurucu ortak olan yabancı menşeli tüzel kişi olabilecektir. Ancak yabancı menşeli tüzel kişi müdürün gerçek kişi olan bir temsilci ataması zorunlu olup iş bu atama da şirket ana sözleşmesinde yer almalıdır. Atanacak bu temsilci Türk vatandaşı ise adı-soyadı, adresi, uyruğu ve T.C. kimlik numarası gerekmektedir. Ancak söz konusu temsilci yabancı uyrukluysa ve Türkiye’de ikamet ediyorsa ikamet tezkeresi ve Türkçe tercümeli noter tasdikli pasaport sureti de gerekli olacaktır. Bu şekilde belirlenen şirket müdürünün temsilcisi şahsen notere giderek imza beyannamesi verecektir.
c) Sermayenin Depo Edilmesi : Söz konusu imza beyannamesinin akabinde şirketin yabancı menşeli tüzel kişi ortağı veya vekili tarafından Halk Bankası veya Ziraat Bankası’na taahhüt edilen sermayenin ¼’ünün depo edilmesi ve bu işlemin yapıldığına dair bankadan “BANKA MEKTUBU” alınması gerekmektedir. Bu noktada Yeni TTK 334/1 maddesinin “Nakden taahhüt edilen payların itibarî değerlerinin en az yüzde yirmi beşi tescilden önce, gerisi de şirketin tescilini izleyen yirmi dört ay içinde ödenir” hükmüne haiz olduğunu vurgulamak isteriz.
d) Rekabet Kurumu Ücreti : Bahsedilen Banka Mektubu’nun temin edilmesini takiben şirketin yabancı menşeli tüzel kişi ortağı veya vekili tarafından taahhüt edilen sermayenin on binde dördünün Rekabet Kurumu’nun Türkiye Halk Bankası Ankara Kurumsal Şubesi’nde bulunan 80000011 (IBAN NO:TR40 0001 2009 4520 0080 0000 11) no.lu hesabına nakden/EFT/havale suretiyle yatırılması ve iş bu işlemin yapıldığına dair bankadan imzalı ve kaşeli banka dekont aslının alınması gerekmektedir.
e) Oda Kayıt Dilekçesi: Sonrasında şirket müdürü veya vekili tarafından imzalanacak olan oda kayıt dilekçesi hazırlanmalıdır. Bu noktada söz konusu dilekçede kurulacak olan şirketin bağlı olacağı vergi dairesi belirtilmeli, ekinde evrak dökümü yer almalıdır. Ayrıca söz konusu dilekçede şirketin unvanı, sermayesi, merkezi açılış tarihi ve bu tarihteki gerçek faaliyetinin konusu NACE koduyla birlikte açıkça gösterilmeli ve bu bilgilerin doğru olduğu aksinin tespit edilmesi durumunda sorumluluğun dilekçeyi imzalayan kişi ya da kişilere ait olduğu belirtilmelidir.
f) Kuruluş Bildirim Formu : Diğer yandan Kuruluş Bildirim Formu şirketin müdürü veya vekili tarafından imzalanmalı ve hazır hale getirilmelidir. Bu aşamada şirketin kurucusu ve tek ortağı yabancı menşeli bir tüzel kişi olduğu için bahsedilen Form 4 nüsha olarak düzenlenmelidir. Yukarıdaki tüm işlemler yapıldıktan ve gerekli belgelerin tümü temin edildikten sonra bu evraklar Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Başvuru sonrasında verilecek olan tescil kararının MERSİS sisteminden ve ilgili ticaret odasından fiziki olarak takip edilmesi gerekmektedir. Ticaret Sicil Müdürlüğü’nün tescil kararı vermesi akabinde bu karar alınarak aynı gün şirketin resmi defterlerinin (yevmiye, kebir, envanter, pay defteri, ortaklar kurulu müzakere ve karar defteri) ve ilk imza sirkülerinin noterden tasdik ettirilmesi gerekmektedir. Yine kuruluşu yapılan şirketin varsa kira sözleşmesinin ve muhasebe hizmeti alınıyorsa bu hizmetle ilgili olarak yapılmış olan hizmet sözleşmesinin damga vergilerinin de ödenmesi gerekmektedir. Söz konusu işlemler akabinde şirket kuruluş işlemleri tamamlanacak olup şirket, merkezinin bulunduğu ticaret siciline tescil ettirilecek ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilecektir. İş bu tescili takiben işyeri açılışı için vergi dairesine başvurulması gerekmektedir. Bu başvurudan itibaren vergi dairesinden bir yetkili şirketin merkezine gelerek bir ziyarette bulunmakta ve yoklama yapmaktadır. Bu yoklama esnasında yabancı menşeli müdür tarafından belirlenmiş olan temsilcinin veya şirketin vekilinin bulunması gerekmekte olup, yapılacak yoklama neticesinde şirketin tüm kuruluş işlemleri tamamlanarak faaliyete başlayabilecektir.
Yönetim ile İgili Organlar:
Limited şirketlerin başlıca organları şunlardır:
- Genel kurul
- Müdürler
- Denetçiler
Genel Kurul:
Ortakların tamamı genel kurulu oluşturur. Hesap döneminin bitiminden itibaren üç ay içinde olağan olarak yılda en az bir kez toplanır. Ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerin genel toplantıları anonim şirketlerin hükümlerine göre yapılır. Ortak sayısı yirmiden az olan limitet şirketlerde ise genel kurul yerine ortaklar kurulu vardır. Ortak sayısı 20 ve daha az olan limitet şirketlerde genel kurul kararları ortakların yazılı oyları ile alınır. Kararların geçerli olması için ödenmiş sermayenin yarısından fazlasını temsil eden ortakların, teklif edilen konu lehinde oy vermeleri gerekir.
Genel kurulunun görevleri şunlardır:
- Ana sözleşmede değişiklik yapmak
- Denetçileri seçmek, azletmek
- Payların bölünmesi hakkında karar vermek
- Mali tabloları inceleyerek ibra etmek
- Şirket müdürlerini atamak, azletmek, sürelerini uzatmak
Müdürler:
Limited şirketlerdeki müdürlerle, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyeleri aynı sorumluluk altında çalışmaktadır. Limited şirketlerde yönetim hakkı ve şirketin temsil yetkisi müdürlere verilmiştir. Limited şirketlerde müdürler ortaklar arasından olabileceği gibi dışarıdan da olabilir. Dışarıdan müdür atanabilmesi için bunun ana sözleşmede belirtilmiş olması ya da genel kurul kararı gerekir.
Müdürlerin kim olacağı ve nasıl seçileceği ana sözleşmede belirtilir. Müdürlerin atanması ve azli yetkisi, genel kuruldadır. Bu yetki başkasına devredilemez. Müdür olacak kişinin bu işi yapabilecek bilgi ve beceriye sahip olması gerekir. Müdür olacak kişi, yüz kızartıcı suçtan ceza almamış olmalıdır; medeni haklarını kullanma ehliyetine sahip ve reşit olmalıdır. Limited şirketlerde müdürler yaptıkları işlemlerden dolayı hukuki ve cezai sorumluluk altındadır. Müdürler yaptıkları işlemleri yasalara ve ana sözleşmeye uygun olarak gerçekleştirmelidir.
Müdürlerin görevleri şunlardır:
- Şirketi idare ve temsil görevi
- Genel kurulu toplantıya çağırma
- Şirketle rekabete gimemek
- Ana sözleşmenin değiştirilmesi ile ilgili tüm işlemlerin yapılması, takibi
- İflastan farklı bir sebeple şirketin dağılması halinde, ticaret sicline bildirmekle mükelleftir.
- Müdürler pay defterini tutmakla mükelleftir.
- Ortakların sermaye koyma borcunu yerine getirmelerini isteme
- Esas sermayenin belli bir kısmının yok olması durumunda ortaklar genel kuruluna bildirmekle mükelleftir.
- Mali tabloların ( Bilanço, gelir tablosu vb.)tanzimini sağlamak
- Yıllık faaliyet raporunu hazırlamak
Denetçiler:
Ortak sayısı 20’nin altında olan limitet şirketler denetçi bulundurmak zorunda değildir. Otak sayısı 20’den fazla olan limitet şirketler en az bir denetçi bulundurmak zorundadır. En fazla beş denetçi bulundurabilir. Limited şirketlerde denetçiler kuruluşta ana sözleşmede belirtilirler, daha sonra da genelkurul tarafından seçilir. Denetçiler ortaklar arasından seçilebileceği gibi dışarıdan da seçilebilir. Görev süresini dolduran denetçiler tekrar seçilebilir. Denetçi seçilecek kişilerin bu görevi yapabilecek bilgi ve beceriye sahip olması gerekir. Denetçi seçilecek kişilerin ayrıca hukuken gerekli şartları taşıması gerekir.
Denetçilerin görevleri:
- Şirket müdürleri ile beraber bilanço düzenleme şeklini belirlemek
- Şirketin tahmini bilançosunu düzenlemek
- Dönem bilançosunu düzenlemek
- Müdürlerin ihmali görüldüğünde genel kurulu toplantıya çağırmak
- En az üç ayda bir şirket kasasını denetlemek
- Genel kurula katılmak suretiyle ortaklara bilgi vermek
- Şirketin muhasebe kayıtlarının yasalara uygun olarak tutulup tutulmadığının kontrolü yapmak
Limited şirketlerin tutmak zorunda oldukları defterler şunlardır:
- Yevmiye defteri
- Büyük defter
- Envanter ve bilanço defteri
- Pay defteri
ANONİM ŞİRKET HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Sermaye şirketi olmanın tüm özelliklerini taşıyan, büyük hedefleri gerçekleştirmek için kurulan, her türlü ekonomik faaliyette bulunabilen kurullarla çoğunluk esasına göre yönetilen, menkul kıymet (hisse senedi, tahvil vb.) çıkartabilen şirketlerdir. Bir unvana sahip, esas sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnız mal varlığı ile ortaklarının sorumluluğu, taahhüt etmiş oldukları sermaye payı ile sınırlı bulunan şirkettir.
Sermaye en az 50.000.- TL olmalıdır. Sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüz bin Türk Lirasından (100.000 TL) aşağı olamaz.
Nakden taahhüt edilen payların itibari değerinin en az 1⁄4’ünün tescilden önce, kalan kısmının ise şirketin tescilini izleyen yirmi dört ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikri mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dâhil, malvarlığı unsurları aynı sermaye olarak konulabilir. Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olamaz. Anonim şirketler hisselerini halka arz edebilirler.
Anonim şirket, yönetim kurulu tarafından yönetilir ve temsil olunur. Esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş, bir veya daha fazla
kişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunur. Yönetim kurulu üyeleri en çok üç yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Esas sözleşmede aksine hüküm yoksa aynı kişi yeniden seçilebilir.
Yönetim kurulu üyelerine, tutarı esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenmiş olmak şartıyla huzur hakkı, ücret, ikramiye, prim ve yıllık kardan pay ödenebilir.
Ticaret unvanlarında yer alacak ibareler; tacirin kimliği, işletmesinin genişliği, önemi ve finansal durumu hakkında üçüncü kişilerde yanlış bir görüşün oluşmasına sebep olacak nitelikte ve gerçeğe aykırı olamaz.
Ticaret unvanında yer alan ibareler; kamu düzenine, ulusal çıkarlara ve ahlaka aykırı olamaz, kültürel ve tarihi değerleri zedeleyecek şekilde belirlenemez.
Bir ticaret unvanına “Türk”, “Türkiye”, “Cumhuriyet” ve “Milli” kelimeleri yalın, sade ve eksiz olarak; Bakanlar Kurulu kararıyla konulabilir.
Anonim ve limited şirketlerin ticaret unvanında işletme konularından en az birinin yer alması zorunludur. İşletme konusunu gösteren ibarelerde kısaltma yapılamaz.
Başlıca amacı başka işletmelere katılmaktan ibaret olacak şekilde kurulacak anonim şirketlerin unvanında “holding” ibaresine yer verilmesi zorunludur.
Ticaret unvanında resmi olarak tanımlanmış yer adları kullanılabilir, ülke adlarının unvanda kullanılabilmesi için ise o ülkenin yetkili makamlarından izin alınması gerekir.
Kamu kurum ve kuruluşları ile ulusal ve uluslararası diğer kuruluşların adları ya da bunları tanımlayan kısaltılmış adları ticaret unvanlarında ek olarak kullanılamaz.
Ticaret sicilinden silinen bir ticaret unvanı, unvanın silinmesine ilişkin ilanın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlandığı tarihten itibaren beş yıl geçmedikçe başka bir tacir adına yeniden tescil edilemez.
ANONİM ŞİRKET VE LİMİTED ŞİRKET ARASINDAKİ FARKLAR
LİMİTED VE ANONİM ŞİRKETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ